Bộ trưởng LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung khái quát, từ năm 1986 bắt đầu công cuộc đổi mới đến nay, việc phát triển thị trường lao động đã đi được những bước rất dài. Đại dịch Covid-19 vừa qua thực sự là thuốc thử đối với thị trường này.
Hội nghị đã ghi nhận được 20 ý kiến phát biểu trong sáng 20/8 để phục hồi, phát triển thị trường lao động.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu kết luận hội nghị, khẳng định, Ban Tổ chức hội nghị tiếp thu tối đa các ý kiến xác đáng. Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực của Bộ LĐ-TB&XH với việc tổ chức hội nghị hôm nay.
Thủ tướng nêu 4 yêu cầu với việc ổn định đất nước là ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh; ổn định các thị trường quan trọng; ổn định đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; ổn định chính trị để phát triển kinh tế xã hội.
Đánh giá chung, Thủ tướng cho rằng, thị trường lao động đang phát triển tốt. Tuy nhiên, trong quá trình chuyển đổi, hoàn thiện chưa thể đòi hỏi tất cả các vấn đề được giải quyết ngay mà những mâu thuẫn phát sinh chính là thúc đẩy sự phát triển. Quan trọng nhất, hàng năm, mức tăng trưởng được duy trì, thu nhập của người dân đều tăng lên.
Thủ tướng nêu một số câu hỏi gợi mở: Vì sao thu nhập bình quân của lao động Việt thấp hơn trung bình trong khu vực? Vì sao nhiều người phải rời bỏ quê nhà lên các thành phố lớn mưu sinh? Vì sao đời sống một bộ phận công nhân lao động còn khó khăn? Đó là những vấn đề được tập trung giải quyết tại hội nghị.
Thủ tướng nhấn mạnh, việc làm là nhu cầu thiết yếu của con người, thị trường lao động là một trong những cân đối lớn của nền kinh tế. Thời gian qua, Đảng, Nhà nước luôn chú trọng điều tiết, vận hành thị trường lao động lành mạnh.
Thị trường cơ bản đã hình thành và từng bước vận hành theo đúng quy luật. Cụ thể, thị trường có những bước phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu, thể chế thị trường ngày càng toàn diện, quan hệ lao động được thiết lập hài hòa, hợp lý.
Chính sách an sinh xã hội với người lao động cơ bản được thực hiện tốt, trong đó có việc tăng cường bao phủ bảo hiểm xã hội để đảm bảo sàn an sinh cơ bản. Cung lao động luôn dương trong nhiều năm, cầu lao động cũng liên tục tăng do tăng trưởng kinh tế, phát triển sản xuất kinh doanh, mỗi năm tạo thêm được 1,6 triệu việc làm mới.
Nhà nước tập trung nâng cao trường lớp đào tạo, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động phù hợp với chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Thủ tướng dẫn con số trên 50 triệu lao động có việc làm quý II/2020, tăng hơn 1% so với quý trước và 1,4% so với cùng kỳ năm trước.
Trong bối cảnh tình hình diễn biến nhanh, các cuộc khủng hoàng làm bộc lộ những hạn chế bất cập của thị trường, đòi hỏi những câu trả lời, giải pháp phù hợp. Thủ tướng bày tỏ đồng tình với nhiều ý kiến, giải pháp được nêu ra tại hội nghị.
Ông điểm lại, thị trường lao động chưa theo kịp được yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, chưa thích ứng đầy đủ được với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế; thể chế phát triển thị trường lao động còn bất cập; chưa có cơ chế, chính sách đầy đủ về giao dịch việc làm, quản lý chất lượng thị trường, các quy định về tiêu chuẩn lao động và quan hệ lao động.
Tiếp theo, cân đối cung – cầu lao động chưa thật hiệu quả dẫn tới chưa tiệm cận được năng suất tiềm năng (còn thiếu thừa lao động cục bộ, làm việc không đúng ngành nghề đào tạo…). Hệ thống thông tin thị trường chưa thực sự hoàn chỉnh. Kết nối thị trường lao động trong nước và quốc tế còn yếu. Lưới an sinh xã hội có độ bao phủ thấp, chưa đạt hiệu quả cao, mới thực hiện vai trò giá đỡ cho một phần của thị trường lao động.
Giáo dục đào tạo chưa đáp ứng đầy đủ được yêu cầu nhu cầu phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là đào tạo nhân lực chất lượng cao, ngành nghề mới, kỹ năng nghề tương lai phục vụ phát triển kinh tế xã hội và quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, hội nhập quốc tế. Việc gắn kết giữa cơ sở giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp, huy động nguồn lực đầu tư còn hạn chế.
Nguyên nhân của những hạn chế đó, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu một số cơ quan bộ, ngành, đơn vị về vai trò, tầm quan trọng phát triển thị trường lao động còn hạn chế; công tác lãnh đạo, chỉ đạo phát triển thị trường lao động chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của tình hình thực tế. Năng lực quản trị, vận hành thị trường lao động còn yếu; chưa phát huy tốt vao trò kết nối cung – cầu lao động, hỗ trợ người lao động vượt qua các cú sốc…
Lãnh đạo Chính phủ đề cập, các gói hỗ trợ thực hiện chương trình phục hồi, phát triển kinh tế xã hội trị giá khoảng 4% GDP (tương đương 340.000 tỷ đồng) theo Thủ tướng, tập trung vào lĩnh vực y tế, hỗ trợ người lao động, tập trung giải quyết công ăn việc làm, tạo sinh kế, phát triển sản xuất kinh doanh…
“Tất cả các chính sách, như vậy đều lấy người dân làm trung tâm” – Thủ tướng khái quát. Theo đó, cả nước đang tập trung xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế. Việt Nam muốn có những ngành công nghiệp phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ, sở hữu những phát minh, sáng chế mới, những công nghệ tiên tiến nhất thì chúng ta phải có được lao động chất lượng cao, được đào tạo bài bản, làm chủ được công nghệ.
Cần có cơ chế kiến tạo, thu hút, giữ chân những lao động có trình độ, kỹ năng tay nghề cao nhất để chính họ trở thành nguồn động lực phát triển nền kinh tế nhanh, bền vững, đáp ứng được những yêu cầu khắt khe nhất của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.